Rossum – Maasdijk

Deze kerk heeft een tufstenen toren die oorspronkelijk uit de 12e eeuw stamt en die in romaanse stijl werd opgetrokken.
Hij had in die tijd een belangrijke functie als uitkijktoren tussen de Maas en de Waal.
Aan deze kerktoren staat nu het 3e kerkgebouw. De toren is sinds Napoleon eigendom van de Burgerlijke Staat der Nederlanden.
De toren is in de oorlog van 1940-1945 gespaard gebleven, omdat de onderduikers, die boven het plafond van de kerk verbleven, de aangebrachte springlading onklaar hebben gemaakt.

Kerkgebouw.
Reeds in de 11e eeuw stond hier al een kerkje dat door de Noormannen is verwoest. Hierna werd een Tufstenen kerkje gebouwd, waaraan in 1549 zijbeuken werden gebouwd.
Bij zijn leven heeft Maarten van Rossum een graftombe in deze kerk laten bouwen. Later is zijn lichaam waarschijnlijk overgebracht naar de St. Jan in ‘s-Hertogenbosch.
Het kerkgebouw is verschillende malen overvallen en geplunderd, tot er een ruïne overbleef.
In het jaar 1854 is men begonnen met de sloop van de restanten van het kerkgebouw.
Behalve de toren die is blijven bestaan. In het jaar 1860 is de huidige kerk gebouwd naar een ontwerp van architect D.J. Itz uit Zutphen.

Het is een 5 traveeën lange kerkzaal met een 5 hoekige koorafsluiting, met een zadeldak.
De gevels hebben per travee een steunbeer die kepervormig afgedekt is. In elk travee is een gietijzeren rondboogvenster gemaakt, waarin “Tudor Rozen” zijn verwerkt.
De consistoriekamer is eveneens vijfhoekig gebouwd met een plat dak. Om het kerkgebouw beter bij de toren te laten passen heeft men de rondboogfriezen die aan de toren zijn gemaakt, ook toegepast bij het kerkgebouw.
In de kerkzaal is een doorlopende vensterbanklijst, die rust op Colonetten. Boven deze vensterbanklijst zijn halve zuilen aangebracht.
Boven deze halve zuilen zijn consoles gemaakt waar de segmentboog gewelven van het plafond op rusten. Het stucwerk plafond is zeer fraai uitgevoerd in Neo- Gotische stijl.

De banken, inclusief de herenbanken, zijn nog geordend zoals in de tijd van de bouw. Ook de neogotische preekstoel stamt uit de tijd van 1860.
Het interieur wordt gevormd door een “Oplopend Bankenplan” waarvan er nog maar twee in Nederland zijn, in imitatie eiken geschilderd.
De zijkanten zijn voorzien van z.g. “Herenbanken”, die voorzien zijn van een kap. Deze kap heeft als functie de z.g.n. koudeval van de muren en ramen af te buigen.
Bijzonderheid: drie jaar na de ingebruikname heeft men planken op de kerkbanken gelegd om hierop droog te kunnen zitten en tijdelijk te wonen vanwege de watersnoodramp 1863.
Dit kerkgebouw is een Rijksmonument.

Orgel
Het pijporgel is in 1889 gebouwd door J.F. Kruse uit Leeuwarden en dat is te zien aan de kuiven op de torens in het front. Het is ook een Rijksmonument.
Het orgel is door dominee J.H. Eijkman op 17 september 1899 ingewijd. De geluidssterkte wordt niet bepaald door het aantal registers, maar door de doorsnee van de pijpen.

In 2006 werd het gebouw een protestantse kerk (PKN).

Hurwenen – Dorpsstraat

Er was een Hervormde kerk in Hurwenen, uiteindelijk een kerkgebouw uit 1845, dat was vastgebouwd aan een 15e-eeuwse toren. Deze werd op 24 april 1945 verwoest door oorlogsgeweld.

In 1949 kwam een nieuwe kerk gereed, ontworpen door H.A. Pothoven en G. Pothoven. Het is een bakstenen zaalkerkje in traditionalistische stijl, bekroond met een vierkante geveltoren onder tentdak. Het interieur wordt overwelfd door een houten tongewelf.

In het kader van de kerkenfusie werd deze kerk in 2006 afgestoten. Er worden nog culturele manifestaties en bijzondere diensten gehouden. Sinds de fusie kerken de Hurwenense protestanten in Rossum.

De kerk is geklasseerd als gemeentelijk monument. De Kerk in Hurwenen is In gebruik voor speciale diensten, momenteel heeft de “Stichting Hurns Kerkje” het dagelijks beheer van de kerk.

Heerewaarden – Hogestraat

In 997 werd Heerewaarden door keizer Otto III geschonken aan Notger, bisschop van Luik. Toen werd er een kerk gesticht te Heerewaarden, maar eerder zou er ook een klooster geweest zijn. Bij de introductie van de Reformatie, die na de herovering van Fort Sint-Andries en Heerewaarden door de Staatsen plaats had, speelde de plaatselijke pastoor, Jan Aertsen Wonder, een rol. Hij ging omstreeks 1600, wellicht al eerder, tot de Calvinistische godsdienst over, samen met een groot deel van zijn parochianen. Hij werd predikant en bleef dat tot 1615.

De oude kerk was verwoest door de troebelen. Daarom werd omstreeks 1605 een nieuwe kerk gebouwd. In de eerste helft van de 19e eeuw raakte deze in verval. Ook waren er klachten omtrent de nadelige uitwasemingen des zomers in de kerk, ten gevolge van de bijzettingen die er nog steeds plaats hadden. In 1849 werd daarom een nieuwe kerk gebouwd, met bakstenen van de plaatselijke baksteenfabrikant, Ambrosius genaamd. De kerk werd in 1850 in gebruik genomen.

Het is een bakstenen zaalkerk met neogotische en neoclassicistische invloeden. Er is een vierkant bakstenen geveltorentje, geflankeerd door een ingezwenkte topgevel en bekroond met een achtkante ingesnoerde naaldspits.

De kerk heeft een preekstoel uit 1738 in Lodewijk XIV-stijl. Het orgel is in 1900 in gebruik genomen en werd gebouwd door de Arnhemse firma Leichel & Zn.